وقتی از حرف زدن در جمع می ترسی
هراساجتماعی نوعی اختلال اضطرابی است که پس از افسـردگـی و اعـتـیاد بهالـکــل مــتـداول تـریــن اخــتـلال روانشناختی محسوب میشود. افـرادیکـه دچـار هـراس اجتماعی هستند، در مـوقعیـتهای اجتماعی، اضطرابشدیدی را تجربه میکنند. این گـونه افراد از موقعیتهایی که امکاندارد در آن از سوی دیگران مورد قضاوت و بررسی قرار گیـرند، هـراسدارند. آنها دائـما از آن بیـم دارنـد کـه مــورد قضاوت، ارزشـیابی،انتقاد، تحقیر و تمسخر دیگران واقــع شوند.
البته اغـلب مـردم در موقـعیـتهای خـاص اجتماعی مـانند صحبت در جمع ویا ورود به یک مکان مملو از افراد نـا آشــنـا دچـار خجالت ودستـپاچگـی شـده و مــضطرب میشوند کـه ایـن نـوع تــرس همـگـانیبیـانـگر هـــراس اجتماعی نیست.
در صـورتی اضطراب فرد جنبه هـراس اجتماعی پیدا می کند که:
۱) سبب شود تا فرد از موقعیت هراس آور اجتناب کند.
۲) هرگاه نتواند از آن بگریزد، آن موقعیت را با استرس و پریشانی شدید تحمل می کند.
۳) در زندگی روزمره فرد تداخل قابل ملاحظهای پدید میآورد: کار، تحصیل، خـانــواده و زندگی اجتماعی.
افراد مبتلا به هراس اجتماعی از داشتن افکار نامعقول در رنجند. این گونه افراد معمولا از موقعیتهای زیر وحشت دارند:
۱) صحبت در جمع (متداول ترین)
۲) قرار گرفتن در کانون توجه دیگران
۳) خوردن و آشامیدن در مقابل دیگران
۴) نوشتن و یا کار کردن در حضور دیگران
۵) پرسش در یک جمع و یا گزارش دادن
۶) استفاده از توالت عمومی و وسایل نقلیه عمومی
۷) مورد انتقاد و اذیت دیگران قرار گرفتن
۸) ملاقات با افراد مهم مانند کارفرما، مدیر، رئیس
۹) ارتـبـاط بـا دیـگران: قـرار ملاقات گذاشتن، به میهمانی رفتن، شلوغـی، آغاز گفتگو، خرید رفتن
۱۰) طرز تفکر دیگران نسبت به وی.
۱۱) اشتباه کردن در حضور دیگران
● علائم هراس اجتماعی
هنگامی که فرد در معرض موقعیت هراس آور قرار میگیرد، دچار این علائم می شود:
۱) چهره افروخته، لرزش بدن، خشکی دهان و گلو، تیک عصبی، افزایش ضربانقـلـــب، تعریق کف دستها، احساس سرگیجه و حالت تهوع، درد شکم، سردرد، تنفس سریع و کم عمق.
۲) احساس اینکه حرفی برای گفتن ندارد.
۳) احساس بلاتکلیفی و نبود اعتماد به نفس.
۴) هجوم افکار منفی: (خـودم را ملعبه دست دیگران کردم) جـز بـه افـکارمـنفی و بـازخوردها و واکنشهای منفی دیگران و خود اضطرابی نمیتواندتمرکز کند.
۵) درک این موضوع که این افکار نامعقول هستند.
۶) میل شدید به گریختن از محل.
● ترسهای برخاسته از هراس اجتماعی
۱) نگرانی از آنکه دیگران متوجه علائم اضطرابی شوند؛ مانند: تـعریـق و جـمـلات از هــم گسیخته.
۲) ترس از احمق، مضحک و نادان به نظر رسیدن
۳) ترس از ساکت، کسل کننده و خسته کننده به نظر آمدن.
۴) ترس از بی کفایت به نظر آمدن.
● قبل و بعد از موقعیت استرسزا
فرد نه تنها در لحظه موقعیت استرسزا دچار اضطراب میشود، بـلـکه پـیشاز وقوع آن و حتـی از یــک هفته مانده به آن، صحنه استرسزا را پیش بینیکرده و اضـطراب وی آغـاز میشود. پس از پایان یافتن واقعه نیز عملکرد وگفتههای خود را مورد ارزیابی قرار میدهد و معمولا از آنها رضایت کاملنداشته و خود را مورد نکوهش قرار می دهد. هرگاه هراس اجتماعی فرددرمان نشود، عواقب زیر را به دنبال خواهد داشت:
۱) مصرف مشروبات الکلی برای غلبه بر اضطراب.
۲) استفاده از داروهای آرامبخش.
۳) افسردگی.
۴) مشکل در ایجاد و تداوم ارتباط با دیگران.
۵) محرومیت از فرصتهای شغلی و تحصیلی.
۶) انزوا و کناره گیری از خانواده و اجتماع.
۷) درگیر شدن با افکار خودکشی.
● روشهای درمان
۱) به کار بردن تکنیکهای غلبه بر اضطراب: شـامـل ریـلـکس کـردن عـضـلات، تـنـفس عـمیق و آهستـه، مدیتیشن و تصویر سازی ذهنی.
۲) آموزش مهارتهای اجتماعی: الگو سازی رفتارهای مناسب و پس از آن تمرین آنها در فعالیتهای واقعی زندگی.
۳) در معرض عامل هراس آور قرار دادن: فرد را به مرور با عامل وحشت زا روبرو کرده و ترس وی را اینگونه کاهش می دهند.
۴) دارو: آرام بخشها، داروهای ضد افسردگی و سرکوب کننده سروتونین.
۵) مشارکت در فعالیتهایی که اعتماد به نـفس و حـس امـنـیـت فـرد را افـزایش می دهد.
۶) به چالش طلبیدن افکار نامعقول و مثبت اندیشی.