علل میل به تقلب در کودکان

یکی از مسائل مهم مورد بحث و مورد ابتلای مدارس وخانواده ها، مسأله تقلب کردن کودکان است. تقلب موضوعی است که در آن کودک شدیداًتحت فشار اطرافیان، قرار می گیرد. زمانی هم ممکن است موانع و برخوردها با کودک بهگونه ای باشند که طفل از این صدمات و فشارها آسیب دیده و یا سر از انحراف و لغزشدرآورد.

تقلب چیست؟ تقلب رفتاری است غیرصادقانه، طی طریقی است به غیر از شیوهشرافتمندانه، و رسیدن به واقعیت و حقیقتی است غیر از طریق مشروع و نشان دادن خودبا چهره ای وارونه و غیرصحیح. تقلب نوعی دزدی است، منتها دزدی در مال نیست، بلکهدزدی رتبت و مقام و موقعیت و از این قبیل است. بر اثر آن آدمی سعی دارد چیزی را ازآن خود کند که شرعاً یا عرفاً از آن او نیست و در تملک آن موقعیت و مقام راهشرافتمندانه را طی نمی کند. تقلب در حقیقت کوتاهترین راهی است که آدمی برای طریق ورسیدن به مقصود خود انتخاب می کند و سعی دارد با میان بُر زدن به جایی برسد کهدیگران در سایه کوشش ها و تلاش های مداوم بدان جا می رسند.

کودکان دیگر در سایه درس خواندن و رنج بردن بهقبولی می رسند و او بدون کار و تلاش و زحمت. اساس موضوع این است که برخی از افراددر عین تنبلی و در عین احساس عقب ماندگی ظرفیت تحمل محرومیت را ندارند و می خواهندهرچه زودتر و سریعتر به درجه و موقعیتی برسند که دیگر افراد عادی از آنبرخوردارند. اینان خود را دوست دارند و نمی خواهند گرد و غباری بر چهره شان از اینبابت بنشیند. نمی خواهند سر و گردنی کوتاهتر از دیگران داشته باشند. اگرچه ظرفیت وتحمل روحی دیگران را ندارند.

● علل و عوامل تقلب در کودکان

دلایل متعددی برای تقلب در کودکان وجود داردکودکان کوچک تر دوست دارند برنده باشند و مهم نیست که چگونه. حتّی یک بچّه پنجساله نیاز به درستکار بودن را حس می کند و در عمق وجودش دوست دارد چیزی را که میخواهد، بدون تقلب به دست آورد. بعضی از کودکان که قبول شکست برایشان مشکل است، دربازی ها برای برنده شدن تقلّب می کنند و به طور حق به جانبی کودکان دیگر را ازاینکه در آن بازی ضعیف هستند، محکوم می کنند. یکی از علل عمده تقلب در کودکانانتظارات بیش از حد والدین از فرزندانشان است. بچّه ها وقتی در مقابل انتظارات بیمورد پدر و مادر قرار می گیرند، گاهی مجبور می شوند تمایلات و احتیاجات خود را درمقابل آنچه والدین می خواهند فدا کنند و تسلیم نظریات والدین شوند. انتظارات بیجایپدر و مادر سبب شکست بچّه ها در انجام کارهای معینی می شود. پدر و مادر انتظاردارند که کودک در درس ریاضی یا علوم نمره عالی به دست آورد ولی او نمی تواند نمرهعالی در این درس ها کسب کند، درنتیجه دچار شکست می شود و از ترس اینکه والدین اورا با بچّه های دیگر مقایسه کنند و نسبت به او بی مهری نشان دهند، ممکن است بهتقلب مبادرت ورزد.

یکی دیگر از علّت های تقلب در کودکان کثرت سرگرمیهای آنهاست. برخی از کودکان به علت خوبی وضع زندگی و رفاه نسبی از وسایل و اسباببازی بسیاری برخوردارند. وضع تفریحات، گردش ها و مسافرت های والدین آنها فوقالعاده است. دائماً اشتغال به بازی و تفریح دارند و همه اوقاتشان به این امور میگذرد و دیگر وقت و فرصتی برای کار و تلاش و درس باقی نمی ماند. بدین نظر در هنگامامتحان برای آنها امکان موفقیت و احساس کفایت نیست و یکی از راه های مقابله با آنتقلب است و چنین کودکی خود را ناگزیر از آن می بیند.

ناآگاهی کودکان نسبت به عمل تقلب یکی دیگر از عللتقلب است و این واقعیت مسلمی است که در رابطه با کودکان خردسال می توانیم ذکرکنیم.

برخی از کودکان تن به تقلب می دهند و واقعیت ایناست که آنها متقلّب نیستند. در عالم باصفای خود اگر چیزی را نمی دانند از دیگریکمک می گیرند و حتّی در جلسه امتحان بدون اینکه ترس و وحشتی به خود راه دهند، بهصورت طبیعی به دست دیگری نگاه می کنند. شما این حالت را در کودکان کلاس اوّل و درآنها که بسیار خردسال اند نیکو ملاحظه می کنید، و طبیعی است که با تذکری آنها راباید به وضع کار و برنامه آگاه کرد.

تنبلی و تن پروری کودکان هم می تواند یکی از عللروی آوردن آنها به تقلب باشد. کودکانی که در طول سال تحصیلی درس نخوانده و راه تنپروری در پیش گرفته اند، در حین امتحان دچار مخمصه و دشواری عظیم خواهند شد و براینجات خود از وضع و موقعیتی که در آن اند می کوشند تن به تقلب دهند. عده این گونهدانش آموزان در بین افراد متقلّب اندک نیست.

اغلب متقلبان کسانی هستند که آمادگی و شرایط لازمرا برای کسب موقعیت موردنظر به دست نیاورده اند. از دیگر عواملی که می تواند باعثروی آوردن کودک به تقلب شود، می توان به این موارد اشاره کرد:

روش تدریس نامناسب معلّم و سخت گیری وی در نمرهدادن، انتقام گرفتن از معلّم مستبد و خشن، دشواری سؤالات امتحانی، هرج ومرج درکلاس و مدرسه، ترس از مردودی، اشتغال کودک به کار، مسئولیت نشناسی و حادثه جوییکودک، عقب ماندگی ذهنی و درسی کودک، تفوق طلبی، حفظ آبرو و وسوسه شدن کودک.

نتیجه اینکه، معلّمی که مطالب درسی و یادگیری رامتناسب با توانایی ها و رغبت های گوناگون تنظیم می کند، بی شک از تعداد و فراوانیتقلب در کلاس خویش به طرز چشمگیری می کاهد. بسیاری از مواقع کودکان نمی دانند درسیکه می خوانند چگونه می تواند برای آنان مفید باشد. بنابراین کوتاه ترین راه رابرای گرفتن نمره قبولی طی می کنند. در کلاس هایی که خسته کننده و یا پرتنش است یاتأکید فریاد روی فراگیری مواد درسی گذاشته می شود که ارزش آن درس ها در ذهن دانشآموز مورد تردید است، طبیعی است که باید انتظار تقلب بیشتری را در بین این کودکانداشت. انتظار بیش از حد والدین از دانش آموزان نه تنها نتیجه مثبتی نخواهد داشتبلکه صدمات روحی و روانی جبران ناپذیری بر آنها وارد خواهد کرد. اگر برای والدینتنها نمره ۲۰ مورد قبول باشد و نه کمتر، آنها ممکن است برای برآوردن تقاضای والدینخود، دست به عمل خطای تقلّب بزنند و یا با مشکلات متعدد دیگری مواجه شوند و سلامتجسمی و روانی آنها به خطر افتد.

غلامرضا آتش دامن ـ کارشناس علومتربیتی

روزنامه اطلاعات ( www.ettelaat.com )